Wankel (Rotary) Motor Nedir?

Günümüzde Mazda’nın kullandığı, standart silindirli motorlardan farklı olarak çalışan, motor içerisinde piston yerine Reuelaux üçgenine benzeyen bir rotor bulunan, elips şeklinde motor bloğuna sahip, daha hafif olan, daha yüksek devir çevirebilen ve daha küçük hacimlerden daha fazla güç üretebilen Wankel motoru; "Nedir? Nasıl çalışır? Avantajları ve dezavantajları nelerdir? Neden sorunlu olarak biliniyor? Kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?" Sorularını cevaplandıracağız.

Wankel Motor Nedir?

İlk olarak 1954'te Felix Wankel tarafından icat edilip, bu yıllar içerisinde geliştirilmeye başlanmıştır. Günümüzde örnek olarak bu motoru sadece Mazda kullansa da ilk çıktığı zamanlarda birçok otomobil ve motosiklette kullanılmıştır. Wankel motorda standart yağlama yağı kullanılamaz, markaya özgü yağları vardır. FL22 adında Mazda’nın formülü olan soğutma sıvısı kullanılması önerilir.

Mazda Wankel Motorları

• 10A - 1.0 Litre (1967 - 1973)
• 10B - 1.0 Litre (1968 - 1972)
• 13A - 1.3 Litre (1970 - 1972)
• 12A - 1.1 Litre (1970 - 1985)
• 13B - 1.3 Litre (1973 - 2002)
• 20B - 2.0 Litre, 3 rotorlu (1990 - 1996)
• 26B - 2.6 Litre, 4 rotorlu (1991 - Le Mans yarışı galibi)
• Renesis - 1.3 Litre, 2 rotorlu (2004 - )

13B en çok üretilen atmosferik ve turbo beslemeli olarak çeşitlendirilmiş bir modeldir. 13B’nin evrimi olan 13B-MSP Renesis modeli ise ilk olarak 2004 yılında 2 rotorlu atmosferik olarak RX-8 modelinde kullanıldı.

Wankel Motor Nasıl Çalışır?

Rotorlar, merkezden krank miline bağlıdır. Standart 4 zamanlı, pistonlu motorlar gibi emme, sıkıştırma, ateşleme, egzoz zamanlarını rotorun bir turunda gerçekleştirir. Pistonlu motorlara göre farkları, motor içerisinde daha az hareketli parça bulunur.

Motor üzerinde emme egzoz supabı yerine direk emme ve egzoz portları bulunduğu için eksantrik mili, supap gibi parçalar gerektirmez. Rotorun her turunda 3 kez ateşleme gerçekleştiği için gücü diğer motor tiplerine göre yüksektir. Yapısı nedeniyle de yağlama yağı yakıtla birlikte yanma odasına enjekte ediliyor.

Wankel Motorun Avantaj ve Dezavantajları

• Daha hafif ve verimlidir.
• Küçük hacimden yüksek güç elde edilebilir.
• Kendi yağı ve soğutma sıvısı kullanılmaz ise daha hızlı aşınma gösterebilir.
• Daha yüksek basınçlara ve ısılara maruz kalabildiği için aşınmaları daha hızlı gerçekleşebilir.
• Yakıt tüketimleri yüksektir.
• Bu sebepler ile birlikte çok tercih edilmezler.
• Rektefiyesi yerine sandık motor tercih edilir.
• Maliyetleri daha yüksektir.
• Hidrojen yakıtı kullanımına uygundur.

Ülkemizde Wankel motor satışa sunulduğu zamanlarda kendi yağlama yağı tedarik edilemedi. Standart yağlama yağları ile sorun çıkaran bu motorlar, düşük kilometrelerde sorun çıkarmaya başladı. Standart motorlara göre çok dayanıksız gibi görünse de o zamanlarda bu nedenle kullanıcılarını olumsuz yönde etkiledi. Sorunlu ve farklı olarak bilinen Wankel motorların artık ülkemizde yağ, soğutma sıvısı ve ilgili servis ağı genişlediği için bakımları aksatılmadıktan sonra uzun süreler kullanıma uygun bir motor çeşidi olarak tercih edilebilir.