Bu haftaki konumuz, yüksek akaryakıt fiyatlarından dolayı ve daha uygun fiyatlarda olduğu için alternatif yakıt olarak tercih edilen LPG sistemi nedir? Her motora uyumlu mudur? Söylenildiği üzere motor ömrünü kısaltır mı, performansı düşürür mü? Genel sorunları nelerdir? Maliyetleri nasıldır? Hava ile yakıt karışımı ayarı olan AFR ayarı nedir?
LPG Sistemi Nedir, Nasıl Çalışır?
Hem sıvı hem gaz halinde bulunabilen LPG ülkemizde %30 propan, %70 bütandan oluşur. Petrolden veya doğalgazın (CNG) işlenmesinden oluşur. Zehirli bir gaz değildir. Bulunabildiği ortamdaki oksijeni tüketir. Katkı maddesi içermez, temizdir, çevreci ve verimli bir yakıttır. Kapalı halde sıvı halinde tutabilmek için yüksek basınca (yaklaşık 5.1 bar) ihtiyaç duyulur.
Ülkemizde kullanılan benzinin oktan değerlerinden daha yüksek değerlere sahiptir. Litre bazında enerji yoğunluğu daha yüksek olduğu için yakıt tüketimi daha yüksektir. Ama LPG daha homojen bir yanma oluşturduğu için tüketim daha da artmaz.
Belirttiğimiz değerlere göre; kaynama noktası -23 santigrat derece, minimum tutuşma değeri %2, maksimum tutuşma değeri %8,70’dir. Stokiyometrik olarak, verimli yanma için gerekli hava miktarı ise 15,7kg/kg’dır. Isıl değeri 10900 Kcal/kg’dır.
Depo içerisinde basınçla tutulduğu için multivalften geçerek basınç boruları üzerindeki elektrovalfe ulaşır. Filtreden geçerek regülatöre ulaşır. Motor yeterince sıcak ise regülatörde buharlaşıp hava ile karışarak yanma odasına iletilir. (Enjeksiyon tipine göre farklılık gösterebilir.)
LPG filtresi 20.000 km ila 1 yıl içerisinde yağ filtre bakımı ile birlikte değişimi sağlıklı olur. Ayrıca yakıt borularının ve sistemin kontrol edilmesi gerekebilir.
Otogaz sistemleri her motora uyumlu olmayabilir. Artık direkt enjeksiyonlu motorlara da uyumlu kitler mevcut. İlk çalıştırmada araç benzinde çalışır. Motor belli bir sıcaklığa ulaşınca otomatik olarak LPG’ye geçer.
Dizel araçlarda da alternatif olarak kullanılabilir.
LPG Sistemi Elemanları
- LPG tankı
- Şamandıra
- Dolum ağzı
- Enjektörler
- Elektronik kontrol ünitesi
- Regülatör (buharlaştırıcı)
- Gaz kesicisi
- Seçici anahtar
- Elektrovalf
- Multivalf
- Filtre
Yanlış Bilinen LPG Sorunları Nelerdir?
LPG sistemi arıza ışığı yakmaz, oktan değerleri benzine göre daha yüksek olduğu için performans kayıpları da yaşatmaz. Yanma odasında da kurum bırakmaz, motor içini temiz tutar. Bu sayede de motor ömrü kısalmaz.
Arıza lambası yanıyor ise motorla alakalı birçok sebebi olabilir. Cihaza bağlanmadan anlaşılmaz. Araç cihaza bağlandığında LPG’li araçlarda en çok karşımıza çıkabilecek durumlardan bir tanesi hava yakıt karışımının stokiyometrik olarak yeterli olmamasıdır.
Bu durumda sebep LPG ayarlarından ise AFR (hava yakıt karışımı) ayarı yapılması gerekir. Bu ayar seyir halinde sensörler ve bilgisayar yardımıyla yapılır. Motorun tüm parametreleri LPG ECU'su hafızasına alınır. Motorun yakıt haritası LPG için de oluşturulur. AFR ayarı bir kere yapıldığında sistem arızalanmadığı sürece ayar gerektirmez.
Kronik olarak bilinen supap yakma, eritme LPG’nin yüksek yanma derecesine sahip olduğu için ayarsız kalma durumunda supaplara ve egzoz üzerinden geçen gazlarla karışımı ECU'ya bildiren oksijen sensörlerine de zarar verebilir. Motorunuza uygun LPG sistemi tercih ederseniz doğru ayarda böyle sorunlar başınıza gelmez. Farklı buji kullanımı gerektirmez.
LPG Ruhsata Nasıl İşlenir?
Proje evrağı tamamlandıktan sonra mühendis tarafından LPG projesi çizdirilip TÜVTÜRK’den evraklarla randevu alınır, egzoz emisyonuyla birlikte muayene yapılır ve yeni ruhsat alınır.
LPG dolum tanklarının üzerinde tarih bulunur. 10 yıllık bu süre dolduğunda değişim yapılması gerekir. Aksi durumda muayeneden geçemez.
Comments powered by CComment